FSMVÜ Ayasofya Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin Fatih Belediyesi Desteğiyle Düzenlediği Uluslararası İstanbul'un Fethi Sempozyumu

FSMVÜ Ayasofya Uygulama ve Araştırma Merkezi’nin, Fatih Belediyesi desteğiyle düzenlediği Uluslararası Ayasofya Sempozyumu’nda, fethin ardından şekillenen İstanbul’un fiziksel ve kültürel yapısı ele alındı. İki gün süren sempozyumda, 35’i aşkın akademisyen; imar, iskân, mimari, kamusal alan, sanat ve yazı gibi başlıklarda bildiri sundu.

Fatih Sultan Mehmed’in fetihten sonra İstanbul’da başlattığı kapsamlı inşa ve iskân politikaları, Fatih Belediyesi’nin desteğiyle düzenlenen Uluslararası Ayasofya Sempozyumu’nda bilimsel bir çerçevede ele alındı. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi Ayasofya Uygulama ve Araştırma Merkezi tarafından 29–30 Mayıs 2025 tarihlerinde düzenlenen sempozyum “Fatih Sultan Mehmed Dönemi İstanbul: İmar ve İskân” başlığı altında yerli ve yabancı akademisyenleri bir araya getirdi.

Gülhane Binası ve Ayasofya Yerleşkesi’nde iki gün boyunca devam eden programda İstanbul’un fetihten sonraki dönüşüm süreci tüm yönleriyle tartışıldı. Sempozyum sadece fiziksel inşayı değil, aynı zamanda bir medeniyet tasavvurunun şehir mekânına nasıl yansıdığını da gözler önüne serdi.

Sempozyumun açılışı, 29 Mayıs sabahı Gülhane Binası’nda gerçekleşti. FSMVÜ Ayasofya Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü Doç. Dr. İlhami Danış, Vakıflar Genel Müdürlüğü İstanbul 2. Bölge Müdürü Arif Özsoy, FSMVÜ Rektörü Prof. Dr. Nevzat Şimşek ve Fatih Belediye Başkanı Mehmet Ergün Turan’ın açılış konuşmalarında Fatih’in İstanbul vizyonuna vurgu yapıldı.

Ardından Prof. Dr. Zeynep Tarım “Fatih’in Saray, Şehir ve Yönetim Tasavvuru” başlıklı açılış konferansında fethin ardından kurulan yeni idari düzeni ve mimari planlamayı merkeze alan kapsamlı bir sunum gerçekleştirdi.

29 Mayıs’ta üç oturumdan oluşan yoğun bir akademik program gerçekleştirildi.

İlk oturumda Prof. Dr. Zekeriya Kurşun’un başkanlığında İstanbul’un yeniden imar sürecine dair tarihî kaynaklar, kronikler ve dönemin mimari pratikleri değerlendirildi. Konut mimarisi, 1204 ve 1453 gibi kırılma yılları, Atik Sinan gibi öncü isimlerin çalışmaları sunumlara konu oldu.

İkinci oturum fetih sonrası yapıların dönüşümünü merkeze aldı. Askerî yapılardan saray mimarisine, Has Oda’daki orantı sisteminden Yedikule Hisarı Fatih Mescidi’nin detaylı analizine kadar pek çok başlık Prof. Dr. Mustafa Kaçar yönetiminde tartışmaya açıldı.

Üçüncü oturumda ise mimari üslup, süsleme sanatı ve yazı anlayışı ön plandaydı. Tezyinat örnekleri, Topkapı Sarayı süslemeleri ve Ayasofya kubbesindeki Nûr Sûresi yazım tekniği akademisyenler tarafından detaylandırıldı.

Günün sonunda İtalya’dan gelen Prof. Dr. Nicola Parisi, “The Ottoman Domed Space” başlıklı sunumunda Osmanlı’nın kubbeli mekân inşasına ilişkin kapsamlı bir çözümleme sundu.

30 Mayıs Cuma günü Prof. Dr. Alessandro Taddei’nin “Hagia Sophia’s Skeuophylakion” başlıklı davetli konuşmasıyla başladı. Ardından dört ana oturumda Ayasofya’nın fetih sonrası dönüşümü, külliyelerin kamusal yaşamdaki etkisi ve İstanbul’un tarihî dokusunun zaman içindeki evrimi ele alındı.

Dördüncü oturumda Prof. Dr. İbrahim Numan başkanlığında Ayasofya’nın Osmanlı dönemindeki korunma politikaları, kroniklerdeki algısı ve mekânsal dönüşümü tartışıldı.

Beşinci oturumda ise Prof. Dr. Abdülkadir Özcan yönetiminde mahalle yapıları, kamu alanlarının planlaması ve şehirleşme politikaları irdelendi. Sürdürülebilirlik kavramı da Fatih döneminden günümüze bir izlekle değerlendirildi.

Altıncı oturumda İstanbul’un su yolları, vakıf sistemleri ve harita okuma gelenekleri merkeze alındı. Y. Mimar Melike Öztürk ile Prof. Dr. Nuran Kara Pilehvarian’ın haritalarla İstanbul sunumu ilgiyle karşılandı.

Sempozyumun kapanış oturumunda Prof. Dr. Turan Gökçe başkanlığında Prof. Dr. Abdülkadir Özcan, Prof. Dr. Zeynep Tarım, Doç. Dr. Mine Esmer ve Doç. Dr. Mustafa Çağhan Keskin, iki gün boyunca sunulan bildiriler üzerinden bir değerlendirme yaptı.

Bilim Kurulu’nda 50’yi aşkın akademisyenin yer aldığı sempozyuma farklı üniversitelerden 35’in üzerinde yerli ve yabancı akademisyen bildiriyle katkı sundu. Program boyunca izleyicilere açık olan oturumlar araştırmacılar ve tarih meraklıları tarafından yoğun ilgi gördü.

Sempozyum kapsamında ayrıca “Fatih’in İzinde İstanbul” başlıklı bir sergi açıldı. Fetih sonrası şehirleşmenin belgeleri, mimari çizimler, haritalar ve nadir görsellerin yer aldığı sergi sempozyumun görsel hafızasını oluşturdu.

Uluslararası Ayasofya Sempozyumu, İstanbul’un tarihsel kimliğini şekillendiren Fatih dönemine bilimsel bir ışık tuttu. Şehri yalnızca fetheden değil, aynı zamanda yeniden kuran bir lider olarak Fatih Sultan Mehmed’in şehir vizyonu disiplinlerarası sunumlarla değerlendirildi. Etkinlik akademik içerik ve kamuya açık sunumlarıyla geçmişle bugünü buluşturan bir bilgi platformuna dönüştü.