Medrese Davutpaşa'daki Bâbıâli Sohbetleri'nde Prof. Dr. Azmi Özcan Bilgi, Medeniyet ve Gazze Üzerine Konuştu

Fatih Belediyesi ile ESKADER iş birliğinde düzenlenen Bâbıâli Sohbetleri’nin 433’üncü buluşmasında Prof. Dr. Azmi Özcan, bilginin medeniyet inşasındaki rolünden Türk-İslâm düşüncesine, sömürgecilik okumalarından Gazze’nin insanlığa bıraktığı vicdanî hatırlatmalara uzanan bir konuşma yaptı.

Fatih Belediyesi ile ESKADER tarafından uzun yıllardır sürdürülen Bâbıâli Sohbetleri, 04 Aralık 2025 Perşembe günü Medrese Davutpaşa’nın tarihî taş duvarları arasında gerçekleştirilen 433’üncü programla devam etti. İstanbul’un kültür hayatında önemli bir gelenek hâline gelen bu buluşmalar, bu kez Prof. Dr. Azmi Özcan’ın “Tarih, Kimlik ve Gazze’nin Dersleri” başlıklı konuşmasına ev sahipliği yaptı.

Program, Prof. Dr. Özcan’ın “Güneş bilgiden ve ilimden daha hayırlı bir şey üzerine doğmamıştır” Hadis-i şerifini okuyarak başlamasıyla dinleyicilerin dikkatini odakladı. Bu cümleyle sohbetine yön veren Özcan, bilgi ve ilmin hem birey hem toplum düzeyindeki kurucu gücünü merkeze aldı.

Konuşmasında tarih kavramının yalnızca geçmiş olayları sıralayan bir disiplin olmadığını belirten Özcan, tarihin; olayları anlamlı bir bütün içinde, yer ve zaman bağlamında, neden-sonuç ilişkisi çerçevesinde inceleyen bir bilim dalı olduğunu ifade etti. Türklerin Arapça “tarih” terimiyle karşılaşmadan önce bu kavramı “bilig”—yani bilgi—olarak tanımladığını hatırlatarak bilginin üretimi, korunması ve hikmete dönüştürülmesi süreçlerinin medeniyetin temel taşları olduğunu vurguladı.

Özcan konuşmasında, insanlığın doğayı gözlemleyerek geliştirdiği teknolojik atılımlara dikkat çekti. Kuşların uçuşunu inceleyerek uçağı, balıkların yüzüşünü gözlemleyerek gemiyi yapan insanın, “insanın kendisini anlaması” hâlinde çok daha büyük bir kudrete ulaşabileceğini, bu kudretin iyilik için olduğu kadar kötülük için de kullanılabileceğini söyledi. “Varlık âleminde var olanı ifşa ediyoruz” ifadesiyle bilginin yaratılışla ilişkisini ele aldı.

Medeniyetler arasındaki kavramsal uyuma da değinen Özcan, Türk-İslâm medeniyetine ait zihinsel ve kültürel “programların”, Batı düşüncesinin “işletim sistemi” üzerinde çalıştırılmaya çalışılmasının doğru bir yaklaşım olmadığını belirtti. Her medeniyetin kendi kavram dünyasıyla gelişebileceğini ifade eden Özcan, bilimin ve sanatın önündeki engellerin kaldırılması, hakikatle irtibatı olan özgün fikirlerin desteklenmesi gerektiğini vurguladı.

Türklerin son iki yüzyılda farklı güç merkezlerine yaslanarak ayakta durmaya çalıştığını hatırlatan Özcan, artık kendi yolunu bulmanın zorunlu olduğunu belirtti. Bu noktada Gazze’de yaşananların yalnızca insani bir dram değil, aynı zamanda Müslüman toplumlar için tarihî ve ahlaki bir yüzleşme fırsatı sunduğunu ifade etti. Gazze’nin, adalet arayışının, direnişin ve kimlik bilincinin bugün için bir hatırlatma niteliği taşıdığını söyledi.

Söyleşi, dinleyicilerin sorularını yöneltmesiyle daha da derinleşti. Program, Medrese Davutpaşa’nın tarihî avlusunda çekilen toplu fotoğrafla sona erdi. Böylece Bâbıâli Sohbetleri, kültürel hafızayı besleyen, düşünsel tartışmaları canlı tutan bir geleneği sürdürerek bir kez daha nitelikli bir buluşmaya ev sahipliği yaptı.